Ο ρόλος του τεχνικού ασφαλείας – Όλη η σχετική νομοθεσία
Α. ΓΕΝΙΚΑ: ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ – ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 1. Ποια είναι τα βασικά νομοθετήματα που αναφέρονται στις υπηρεσίες τεχνικού ασφάλειας και “γιατρού εργασίας”; Η νομοθεσία που απαιτεί την ύπαρξη τεχνικού ασφαλείας και “γιατρού εργασίας” στις επιχειρήσεις, αποτελείται από τα εξής βασικά νομοθετικά κείμενα: 1) Ν. 1568/85 (ΦΕΚ 177/Α/85) “Υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων” 2) Π.Δ. 294/88 (ΦΕΚ 138/Α/88) “Ελάχιστος χρόνος απασχόλησης τεχνικού ασφάλειας και γιατρού εργασίας, επίπεδο γνώσεων και ειδικότητα τεχνικού ασφαλείας για τις επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του άρθρου 1 του Ν.1568/85” 3) Π.Δ. 17/96 (ΦΕΚ 11/Α/96) “Μέτρα για την βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία σε συμμόρφωση με τις οδηγίες 89/391/ΕΟΚ και 91/383/ΕΟΚ” 4) Π.Δ. 159/99 (ΦΕΚ157/Α/3-8-99) “Μέτρα για την βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κλπ (τροποποίηση Π.Δ. 17/96)” 5) Νόμος Υπ’Aριθμ. 3144/ 2003 (ΦΕΚ 111/Α/8-5-2003) « Κοινωνικός διάλογος για την προώθηση της απασχόλησης και την κοινωνική προστασία και άλλες διατάξεις». 2. Ποιες επιχειρήσεις υποχρεούνται να έχουν «Tεχνικό Aσφάλειας»; Με βάση τη νομοθεσία όλες οι επιχειρήσεις εφόσον απασχολούν έστω και έναν εργαζόμενο πρέπει να έχουν τεχνικό ασφάλειας. (Π.Δ. 17/96, άρθρο 4, παράγραφοι 1 και 2). 3. Ποιες επιχειρήσεις υποχρεούνται να έχουν “Γιατρό Εργασίας”; Πρέπει να έχουν “γιατρό εργασίας” όσες επιχειρήσεις απασχολούν από 50 και πάνω εργαζόμενους ή όσες έχουν έστω και έναν εργαζόμενο εφόσον οι εργασίες τους είναι σχετικές με μόλυβδο, αμίαντο, βιολογικούς παράγοντες (Π.Δ.94/87, Π.Δ. 70α/88, Π.Δ.186/95). 4. Από πότε υπάρχει η υποχρέωση για «τεχνικό ασφάλειας» και “γιατρό εργασίας” στις επιχειρήσεις; Σε επιχειρήσεις που απασχολούσαν πάνω από 150 εργαζόμενους στις 1.6.85 από το 1985 (Ν.1568/85). Σε επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 50 εργαζόμενους για τον “γιατρό εργασίας” και έστω 1 εργαζόμενο για τον τεχνικό ασφαλείας από το 1996 (Π.Δ. 17/96). 5. Πώς κατηγοριοποιούνται οι επιχειρήσεις για υπολογισμό ετήσιου χρόνου απασχόλησης και προσόντων «Τεχνικού Ασφαλείας» και “Γιατρού Εργασίας”; Οι επιχειρήσεις χωρίζονται με βάση την επικινδυνότητά τους σε τρεις κατηγορίες, την Α (υψηλή επικινδυνότητα), την Β (μέση επικινδυνότητα) και την Γ (χαμηλή επικινδυνότητα). Η κατηγοριοποίηση αυτή γίνεται στο Π.Δ. 294/88 στο άρθρο 2 ανάλογα με τον κωδικό κλάδου οικονομικής δραστηριότητας κάθε επιχείρησης (ΣΤΑΚΟΔ 1980) όπως ορίζεται από την Στατιστική Υπηρεσία. 6. Που κατατάσσεται μια επιχείρηση που έχει εργασίες εντασσόμενες σε πάνω από μια κατηγορίες (Α, Β, Γ); Στην παραπάνω περίπτωση η επιχείρηση κατατάσσεται στη πιο δυσμενή κατηγορία (δηλαδή σε αυτή με τη μεγαλύτερη επικινδυνότητα) ή σε αυτή που αντιστοιχεί στη σαφώς κυριότερη απασχόλησή της, αν αυτή αποτελεί πολύ σημαντικό ποσοστό των εργασιών της. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ζητηθεί η γνώμη της αρμόδιας Υπηρεσίας. 7. Πως και σε ποιους μπορεί να γίνει η Ανάθεση Καθηκόντων και Ποια είναι η διαδικασία για την σύναψη Σύμβασης ΤΑ O εργοδότης δύναται να αναθέσει τα καθήκοντα του ΤΑ σε εργαζόμενο στην επιχείρηση ή σε άτομο εκτός της επιχείρησης ή να συνάψει σύμβαση με Εξωτερική Υπηρεσία Προστασίας και Πρόληψης (ΕΞΥΠΠ) ή να επιλέξει συνδυασμό αυτών των δυνατοτήτων. Στην τελευταία περίπτωση, τα άτομα αυτά οφείλουν να συνεργάζονται μεταξύ τους. (άρθρο 4, παρ. 4 και 5 του Π.Δ. 17/96). O εργοδότης, πριν από την ανάθεση καθηκόντων ΤΑ σε κάποιο πρόσωπο, έχει υποχρέωση να γνωστοποιεί στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας:• τα τυπικά και ουσιαστικά του προσόντα, • τον χρόνο απασχόλησής του με τα καθήκοντα του ΤΑ, • τα στοιχεία για το είδος και την οργάνωση της επιχείρησης, • τον αριθμό των εργαζομένων στην επιχείρηση, • τον ελάχιστο προβλεπόμενο χρόνο απασχόλησης του ΤΑ, • κατάσταση με την υλικοτεχνική υποδομή και το προσωπικό που διαθέτει η ίδια η επιχείρηση για την κάλυψη των υποχρεώσεών της. • κατάσταση με την υλικοτεχνική υποδομή και τις υπηρεσίες που θα λαμβάνει συμπληρωματικά από ΕΞΥΠΠ στην περίπτωση που τα διατιθέμενα μέσα δεν επαρκούν. (άρθρο 4, παρ. 7 του Π.Δ. 17/96 και άρθρο 2, παρ. 2 του Π.Δ. 159/99). Η σύμβαση πρόσληψης του ΤΑ γίνεται εγγράφως και αντίγραφό της κοινοποιείται από τον εργοδότη στην τοπική Επιθεώρηση Εργασίας. Στην περίπτωση που ο ΤΑ είναι εργαζόμενος της επιχείρησης, η αναγγελία ανάθεσης των καθηκόντων του συνοδεύεται απαραίτητα από δήλωση αποδοχής. (άρθρο 4, παρ. 4 του Ν. 1568/85 και άρθρο 2, παρ. 3 του Π.Δ. 159/99). Σε περίπτωση ανάθεσης των καθηκόντων ΤΑ σε ΕΞΥΠΠ, πριν από την επιλογή, ο εργοδότης έχει υποχρέωση να γνωστοποιεί στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας τη γραπτή σύμβαση με την ΕΞΥΠΠ. (άρθρο 4, παρ. 8 του Π.Δ. 17/96). Η αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας ελέγχει την επάρκεια της υλικοτεχνικής υποδομής της επιχείρησης και το νομότυπο της σύμβασης του ΤΑ. (άρθρο 2, παρ. 4 του Π.Δ. 159/99). Παραρτήματα, υποκαταστήματα, χωριστές εγκαταστάσεις ή αυτοτελείς εκμεταλλεύσεις, εξαρτημένες από την κύρια επιχείρηση, θεωρούνται αυτοτελείς επιχειρήσεις για την επιλογή ΤΑ, εφόσον απέχουν μεταξύ τους ή από την κύρια επιχείρηση τόσο, ώστε να δυσχεραίνεται το έργο του ΤΑ, κατά την απόφαση του Επιθεωρητή Εργασίας, στον οποίο μπορεί να προσφύγει κάθε μέρος σε περίπτωση διαφωνίας. Κατά της απόφασης του Επιθεωρητή Εργασίας επιτρέπεται προσφυγή ενώπιον του αρμόδιου ειρηνοδίκη κατά τις διατάξεις της πολιτικής δικονομίας περί εργατικών διαφορών. (άρθρο 4, παρ. 2 του Ν. 1568/85). O εργοδότης, για την αποτελεσματικότερη άσκηση των καθηκόντων του ΤΑ, θέτει στη διάθεσή του το αναγκαίο βοηθητικό προσωπικό, χώρους, εγκαταστάσεις, συσκευές και γενικά τα απαραίτητα μέσα και βαρύνεται με όλες τις σχετικές δαπάνες. (άρθρο 4, παρ. 5 του Ν. 1568/85). Η άσκηση του έργου του ΤΑ δεν αποκλείει την ανάθεση σε αυτόν από τον εργοδότη και άλλων καθηκόντων, πέρα από το ελάχιστο όριο ωρών απασχόλησής του ως ΤΑ. (άρθρο 7, παρ. 3 του Ν. 1568/85). O ΤΑ έχει, κατά την άσκηση του έργου του, ηθική ανεξαρτησία απέναντι στον εργοδότη και στους εργαζόμενους. Τυχόν διαφωνία του με τον εργοδότη, για θέματα της αρμοδιότητάς του, δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο καταγγελίας της σύμβασής του. Σε κάθε περίπτωση η απόλυση του τεχνικού ασφάλειας πρέπει να είναι αιτιολογημένη. (άρθρο 7, παρ. 4 του Ν. 1568/85). O ΤΑ υπάγεται απευθείας στη διοίκηση της επιχείρησης. (άρθρο 5, παρ. 6 του Ν. 1568/85). O ΤΑ έχει υποχρέωση να τηρεί το επιχειρησιακό απόρρητο. (άρθρο 7, παρ. 5 του Ν. 1568/85). 8. Από ποιόν αμείβεται ο τεχνικός ασφάλειας; Ο τεχνικός ασφάλειας αμείβεται από τον εργοδότη του οποίου είναι τεχνικός σύμβουλος στα θέματα ασφάλειας των εργαζομένων. Ο τεχνικός ασφάλειας της επιχείρησης υπάγεται στον εργοδότη απευθείας, από τον οποίο όμως έχει ηθική ανεξαρτησία.