Category: Ιστορικές αναδρομές

Η Τσικνοπέμπτη είναι γιορτή της ορθόδοξης παράδοσης στην οποία καταναλώνονται μεγάλες ποσότητες κρέατος. Λαμβάνει χώρα την Πέμπτη, λόγω του ότι οι ημέρες Τετάρτη και Παρασκευή είναι “νήστιμοι ημέραι”, της δεύτερης εβδομάδας των Αποκριών, της καλούμενης Κρεατινής. Προηγείται αυτής η πρώτη κατά σειρά εβδομάδα, η Προφωνή, και ακολουθεί η τρίτη εβδομάδα της Τυροφάγου. Πραγματοποιείται κάποιες ημέρες πριν από την έναρξη της μεγάλης νηστείας της Σαρακοστής. «Την Τσικνοπέμπτη, σφάζονται σε πολλά μέρη τα χοιρινά, κυρίως στη νότια Ελλάδα και σε ορισμένα νησιά. Το Σάββατο όμως της ίδιας εβδομάδας, καθώς και τα δύο επόμενα Σάββατα, της Τυρινής και εκείνο της πρώτης εβδομάδας της Σαρακοστής, των Αγίων Θεοδώρων, είναι αφιερωμένα στη μνήμη των πεθαμένων. Στα Ψυχοσάββατα αυτά φαίνεται ότι συνεχίζεται αρχαία συνήθεια, αν λάβουμε υπόψη ότι στα Ανθεστήρια, που τελούνταν στην αρχαία Αθήνα την ίδια περίπου εποχή που σήμερα είναι οι Αποκριές, η τρίτη ημέρα, οι Χύτροι, ήταν ημέρα των ψυχών, με προσφορές πανσπερμίας στους νεκρούς και σπονδές από νερό πάνω στους τάφους». — Γεώργιος Ν. Αικατερινίδης Παρόμοιες γιορτές έχουν και άλλα χριστιανικά έθνη, όπως το Weiberfastnacht στη Γερμανία και τη Mardi Gras (Λιπαρή Τρίτη) στη Γαλλία που όμως αντιστοιχεί στην Ορθόδοξη Καθαρά Δευτέρα. Η τελευταία γιορτάζεται και σε άλλοτε γαλλόφωνες περιοχές, όπως στη Νέα Ορλεάνη Τοπικά έθιμα Η Γιαννούλα ήταν υπαρκτό πρόσωπο, επρόκειτο για μια φτωχή γυναίκα της Άνω πόλης που έζησε στην περίοδο πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και κύρια δραστηριότητά της ήταν η πώληση κουλουριών που της εξασφάλιζε τα προς το ζην. Ορισμένοι Πατρινοί εκμεταλλευόμενοι την αφέλειά της και το ευφάνταστο του χαρακτήρα της, της έταζαν πως θα την παντρέψουν με τον πρόεδρο της Αμερικής Ουίλσον. Η σχετική φάρσα περιλάμβανε άφιξη του Ουίλσον με πλοίο στο λιμάνι και άνοδό του στην Άνω πόλη όπου θα τελούνταν και ο γάμος με τη Γιαννούλα. Η εύπιστη κουλουρού υποδεχόταν τον υποτιθέμενο Ουίλσον, Ιούλσο όπως τον πρόφερε η ίδια, και που φρόντιζαν πάντα να τον ντύνουν με φράκο και ημίψηλο, αλλά ώσπου να αντιληφθεί την ειρωνεία της στιγμής, το πλήθος των συγκεντρωμένων για το γάμο είχε διασκεδάσει με την ψυχή του. Το θέαμα επαναλήφθηκε αρκετές χρονιές. Πηγή: Βικιπαίδεια

του Στέφανου Μίλεση Το έτος 1920, ένα μετασκευασμένο επιβατικό ατμόπλοιο 408 τ. περιέρχεται στην ιδιοκτησία της “Ηπειρωτικής Ατμοπλοΐας” του Ποταμιάνου και φέρει το όνομα “Πόπη”.   Το “Πόπη” ήταν ένα παλαιό σε ηλικία σκαρί, που όταν εντάχθηκε στην εταιρεία του Ποταμιάνου μετρούσε ήδη σαράντα χρόνια ζωή. Είχε ξεκινήσει ως ιδιωτική θαλαμηγός αναψυχής και αφού άλλαζε διαρκώς ιδιοκτήτες κατέληξε να μετασκευαστεί σε πλοίο ακτοπλοΐας.   Το “Πόπη” στις 27 Νοεμβρίου του 1934 εξώκειλε στη νησίδα “Κασίδι” που απέχει τριακόσια περίπου μέτρα από τις βραχονησίδες “Φλέβες” και ένα μίλι μετά το ακρωτήριο “Μικρό Καβούρι” που δεν είναι άλλο από το ακρωτήριο που εκτείνεται μετά το Λαιμό της Βουλιαγμένης. Το πλοίο ήταν φορτωμένο τουλάχιστον επισήμως με 122 επιβάτες (τόσα ήταν τα εισιτήρια που είχαν εκδοθεί, ενώ αργότερα θα αποδειχθεί ότι οι επιβάτες έφταναν τους 140 καθώς πολλοί είχαν εκδώσει εισιτήριο μέσα στο πλοίο) αλλά και με εμπορεύματα -μεταξύ των οποίων και τυριά- και πλοίαρχο τον Γεώργιο Πιλάλη. Το πλοίο θα εκτελούσε το δρομολόγιο Πειραιάς, Σύρο, Πάρο, Νάουσα Πάρου, Νάξο, Φολέγανδρο, Σίκινο, Οία, Ίο, Θήρα, Ανάφη, Αμοργό, Αιγιάλη, Σχοινούσα, Ηρακλειά, Κουφονήσια, και επιστροφή μέσω Νάξου, Πάρου, Σύρου, για να καταπλεύσει κάποτε στον Πειραιά από όπου αναχώρησε! Όταν το “Πόπη” προσέκρουσε, τόσο οι αξιωματικοί του πλοίου όσο και το πλήρωμα φρόντισαν να δώσουν προτεραιότητα στην εκφόρτωση των τυριών που το πλοίο μετέφερε πάνω στη βραχονησίδα, παρά στη διάσωση των επιβατών. Μετά την προσάραξη άρχισε να λαμβάνει κλίση προς τα δεξιά ενώ οι επιβάτες του προσπαθούν να σωθούν μόνοι τους. Κανείς δεν βρέθηκε να τους οδηγήσει στο κατάστρωμα για να σωθούν. Αυτή η απουσία του πληρώματος την ώρα του κινδύνου επέτεινε την σύγχυση, ενώ μια φωνή μέσα στο σκοτάδι ακούστηκε: “Πνιγόμαστε, σωθείτε όπως μπορείτε!”.  Παρότι το πλοίο ουδέποτε βυθίστηκε ολόκληρο, έντεκα επιβάτες πνίγηκαν από τον πανικό που επικράτησε. Τρεις χωροφύλακες που βρέθηκαν να συνοδεύουν κρατουμένους στην Ανάφη, άναψαν κλεφτοφάναρα με τα οποία ο κόσμος κατάφερε να δει και να εξέλθει. Αρκούσε μια οδηγία και μόνο για να εξέλθουν οι επιβάτες και να αποβιβαστούν στην κυριολεξία περπατώντας απλά στη διπλανή στεριά της βραχονησίδας του “Κασιδιού”.  Σημειωτέον ότι το ατμόπλοιο “Πόπη” δεν διέθετε συσκευή ασύρματου τηλέγραφου.   Η προσάραξη του πλοίου, μεταξύ άλλων προκάλεσε και την έντονη διαμαρτυρία του Συνδέσμου Ραδιοτηλεγραφητών οι οποίοι εξέδωσαν διαμαρτυρία “δια τα όσα συνέβησαν με το Α/Π “Πόπην” κύρια όμως για το γεγονός ότι τα ακτοπλοϊκά σκάφη μέχρι τότε δεν έφεραν ασύρματο τηλέγραφο.Ο πανικός που επικράτησε κατά την εγκατάλειψη του πλοίου, καθώς η πρόσκρουση έγινε νύχτα, βοήθεια από το πλήρωμα δεν υπήρξε, τηλέγραφο το πλοίο δεν διέθετε, έμεινε βαθιά χαραγμένη για πάντα στη μνήμη του ναυτικού κόσμου και των νησιωτών ώστε η έκφραση “έγινε της “Πόπης””, έγινε ταυτόσημη με τον πανικό και την αταξία της νύχτας του ναυαγίου.  Και δεν έφτανε μόνο αυτό αλλά αφού το πλοίο ρυμουλκήθηκε στον Πειραιά και επισκευάστηκε με μερικές μόνο επιδιορθώσεις, δρομολογήθηκε στη γραμμή Πάτρα, Ζάκυνθο, Αργοστόλι, Ληξούρι.Σύντομα όμως και σε αυτή την γραμμή το “Πόπη” προσάραξε θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο για δεύτερη φορά τους επιβάτες του. Έλεγαν ότι λόγω υψηλού κέντρου βάρους το πλοίο ήταν ευάλωτο στις απότομες κλίσεις.  Δεν ήθελε και πολύ ώστε η έκφραση του ναυαγίου, να επανέλθει και πάλι, αφού ο ναυτικός κόσμος μιλούσε εκ νέου για της “Πόπης” τα κατορθώματα!  Καθώς λοιπόν της “Πόπης” τα κατορθώματα…. λάμβαναν διαστάσεις ο κόσμος απέφευγε να ταξιδεύει με αυτό το πλοίο αφού ένιωθε ανασφαλής. Οι επιβάτες που είχαν γνωρίσει την εμπειρία ενός ταξιδιού με το “Πόπη”, εξιστορούσαν τις εμπειρίες τους από το παραλίγο μοιραίο ταξίδι τους. Τότε το πλοίο άλλαξε για να αποσυνδεθεί από το κακό ιστορικό του, μετονομάσθηκε σε “Ήπειρος”. Με την ονομασία αυτή αποτέλεσε ένα από τα πλοία της εταιρείας “Ηπειρωτική”, στην οποία επίσης την περίοδο του Μεσοπολέμου ανήκαν τα πλοία “Ελβίρα”, “Κίμων”, “Πέτρος”, “Τάσος” και “Φωκίων”. Όμως οι επιβάτες για να το ξεχωρίζουν -λόγω του κακού του ιστορικού- συνέχιζαν να το αποκαλούν με το αρχικό του όνομα, “Πόπη”, αφού αποτελούσε πλέον φόβητρο σε όποιον ταξίδευε με αυτό.   Το άγνωστο κορίτσι του “Πόπη” Τραγικό στάθηκε επίσης ένα γεγονός που συνέβη τρεις μήνες μετά το ναυάγιο του “Πόπη” στις Φλέβες. Τον Φεβρουάριο του 1935 το πλοίο ρυμουλκούμενο έφτασε στο λιμάνι του Πειραιά. Εκεί καθώς ξεκίνησαν οι επισκευές για την επαναλειτουργία του πλοίου, βρέθηκε σε μια από τις καμπίνες του το άψυχο σώμα ενός αγνώστου μικρού κοριτσιού! Έγιναν έρευνες και ήρθε στο φως μια ιστορία τραγική που επανέφερε τις μνήμες του ναυαγίου και επιβεβαίωσε το χάος που επικρατούσε τις στιγμές του ναυαγίου. Όταν το “Πόπη” το μοιραίο βράδυ της 27ης Νοεμβρίου 1934, εξόκειλε στους βράχους, υπέστη κλίση 95 μοιρών προς την δεξιά πλευρά. Από την απότομη κλίση οι θύρες των καμπινών της δεύτερης θέσης, οι οποίες βρίσκονταν κατά μήκος της αριστερής πλευράς, εκείνης δηλαδή που δεν είχε βυθιστεί, φράκαραν από το ίδιο το βάρος τους και από τη στρέβλωση που υπέστησαν οι μπουλμέδες, εγκλωβίζοντας τους επιβάτες μέσα σε αυτές. Ο χρόνος που απαιτήθηκε μέχρι το θαλασσινό νερό να εισέλθει και να πληρώσει τις καμπίνες ήταν μεγάλος και έδωσε την ευκαιρία απεγκλωβισμού των περισσοτέρων από τις καμπίνες της δεύτερης θέσης. Υπολογίστηκε ότι για δύο ημέρες οι καμπίνες διατηρούσαν ακόμα αέρα, πριν γεμίσουν πλήρως από θαλασσινό νερό. Το κοριτσάκι του “Πόπη” που βρέθηκε τρεις μήνες αργότερα πνιγμένο μέσα στην καμπίνα του στον Πειραιά, όταν το “Πόπη” έγειρε πάνω στους βράχους ζούσε. Τα νερά δεν πείραξαν την καμπίνα της. Έζησε σε αυτή την παράξενη φυλακή επί δύο ημέρες μέχρι το νερό να κατακλύσει ολοκληρωτικά την καμπίνα.  Είχε μεσολαβήσει ο απεγκλωβισμός τόσων ανθρώπων από τις διπλανές καμπίνες, αλλά η δική της είχε παραμείνει με την θύρα ερμητικά κλειστή. Ώρες αργότερα είχαν φτάσει πάνω στο ημιβυθισμένο σκαρί Δανοί ναυαγοσώστες του πλοίου “Βίκινγκ” στους οποίους είχε ανατεθεί το έργο ανέλκυσης και ρυμούλκησης στον Πειραιά. Αρκούσε και τότε μόνο να σπάσει το τζάμι της καμπίνας για να σωθεί το κορίτσι ή έστω να εισέλθει πολύτιμο οξυγόνο. Ωστόσο οι Δανοί περπατούσαν πάνω στη γερμένη πλευρά και στην πόρτα της καμπίνας της χωρίς να την ανοίξουν έστω από περιέργεια. Αντ’  αυτού μάζευαν τα βαρέλια που επέπλεαν και τις αποσκευές και μετά από δύο ημέρες εγκατέλειψαν την προσπάθεια δηλώνοντας ότι “τα έξοδα ανέλκυσης θα κάλυπταν την ίδια την αξία του πλοίου”.Ένα ακόμα περιστατικό συνετέλεσε στο γεγονός η έκφραση της “Πόπης” να τεθεί σε ευρεία χρήση, όχι μόνο από

Η Αγορά Μοδιάνο ή Στοά Μοδιάνο, επίσημα Κεντρική Αγορά Τροφίμων ή Κεντρική Στοά Τροφίμων, είναι σκεπαστή αγορά στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Το κτήριο της αγοράς κατασκευάστηκε από τον αρχιτέκτονα J. Oliphant και τον μηχανικό και κύριο του έργου Ελί Μοδιάνο. Η κατασκευή της αγοράς ξεκίνησε το 1922, αποπερατώθηκε το 1925 κι εγκαινιάστηκε το 1930. Χτίστηκε στην περιοχή της πυρίκαυστης ζώνης, περιοχή που καταστράφηκε από την πυρκαγιά του 1917 κι ανοικοδομήθηκε με το Σχέδιο Εμπράρ. Πριν την πυρκαγιά στο σημείο αυτό βρισκόταν η συναγωγή Ταλμούδ Τορά και το ομώνυμο οικόπεδο της στην εβραϊκή συνοικία Kadi. Χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο κτίριο το 1983 από το ΥΠΕΧΩΔΕ κι ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο το 1995 από το Υπουργείο Πολιτισμού διότι «είναι χαρακτηριστικό δείγμα κτιρίων Αγοράς με στοά». Όπως είπαμε κατασκευάσθηκε από τον σπουδαίο αρχιτέκτονα της εποχής, Ελί Μοδιάνο. Επρόκειτο για Εβραίο επιστήμονα, που άφησε το στίγμα του σε όλη τη Θεσσαλονίκη. Ο Μοδιάνο γεννήθηκε το 1881 στη Θεσσαλονίκη και πέθανε το 1968. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Παρίσι, στο Ecole Centrale, και αφού επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη, ανέλαβε τον σχεδιασμό πολλών δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων κυρίως εκεί που έγιναν οι μεγάλες καταστροφές από την φωτιά – στον Βαρδάρη, που αποτεφρώθηκε σχεδόν ολοσχερώς και «αναστήθηκε» από το τίποτα σε ρυθμό εκλεκτικισμού και αρτ νουβό. Ήταν γόνος μιας από τις δυνατότερες οικογένειες της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης που κρατούσε στα χέρια της το μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής ζωής της πόλης. Πατέρας του Ελί ήταν ο τραπεζίτης Ιακώβ και παππούς του ο Σαούλ Μοδιάνο, επίσης τραπεζίτης. Η «Αγορά Μοδιάνο ή Στοά Μοδιάνο» χτίστηκε το 1925 και πήρε το όνομα του κατασκευαστή της, ο οποίος μάλιστα διατηρούσε το αρχιτεκτονικό του γραφείο μέσα στη στοά. Πρόκειται για κατασκευή σε σχήμα σταυρού, που βρίσκεται μεταξύ δύο εκ των πιο πολυσύχναστων δρόμων του εμπορικού τμήματος της πόλης, την Βασιλέως Ηρακλείου και την Ερμού. Η ιστορία της Αγοράς Μοδιάνο, της Κεντρικής Στοάς Τροφίμων που αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία και αξιοθέατα της Θεσσαλονίκης, αγγίζει σήμερα σχεδόν έναν αιώνα. Πως ξεκίνησαν όλα… Ο μηχανικός Eli Modiano, με τον αρχιτέκτονα J. Oliphant ξεκίνησαν να χτίζουν την Αγορά μέσα στην περιοχή της πόλης που είχε καταστραφεί ολοσχερώς από την πυρκαγιά του 1917. Η Αγορά χτίστηκε εκεί όπου προηγουμένως βρισκόταν η Συναγωγή Talmud Torah και εκεί όπου το σχέδιο του αρχιτέκτονα-αρχαιολόγου Ernest Hebrard προέβλεπε την ανάπτυξη των παζαριών. Ο τίτλος της Αγοράς στα σχέδια, στη γαλλική γλώσσα, ήταν “Bazar Central Salonique”. Το 1925 ο Eli Modiano κατασκεύασε ένα επίμηκες, μονώροφο κτίριο με υπόγειο και εσωτερικά μπαλκόνια, συνολικής έκτασης περίπου 2.707 τ.μ. Τα εγκαίνια της Αγοράς πραγματοποιήθηκαν το 1930 με μια μεγάλη γιορτή. Η Αγορά Μοδιάνο, η πρώτη παραδοσιακή αγορά τροφίμων και μία από τις μεγαλύτερες κλειστές αγορές στη Θεσσαλονίκη, συνδέθηκε στενά με την ιστορία της Εβραϊκής Κοινότητας. Από την αρχή διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο στη ζωή και τη λειτουργία του εμπορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης, καθώς στέγαζε τα καλύτερα προϊόντα και αποτελούσε ένα σημαντικό εμπορικό σημείο της πόλης. Τμήμα της οροφής του όλου συγκροτήματος είναι κατασκευασμένο από μέταλλο και γυαλί, το οποίο αφήνει να περνά το φυσικό φως. Η αρχιτεκτονική στο σύνολό της, αν και σχετικά απλή, θυμίζει ανάλογες αγορές του Παρισιού. Σημειώνεται, δε, ότι ήταν η πρώτη οργανωμένη κλειστή αγορά αυτού του είδους, για την οποία τότε υπήρχε τεράστια ανάγκη. Η αγορά σταδιακά εγκαταλείφθηκε την δεκαετία του 1990, με καταστήματα να κλείνουν, καθώς δεν μπορούσαν να ανανεώσουν την άδεια λειτουργίας για υγειονομικούς λόγους. Το κτίριο κρίθηκε το 2017 ως δομικά ακατάλληλο επικίνδυνο από την πολεοδομία Θεσσαλονίκης, απόρροια της έλλειψης συντήρησης του κτιρίου, με αποτέλεσμα να κλείσει. Το καλοκαίρι του 2017 ο όμιλος Φάις αγόρασε το 43,6% από το ΤΑΙΠΕΔ και σταδιακά εξαγόρασε το 57%. Οι εργασίες ανακαίνισης ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 2020 και ολοκληρώθηκαν τον Οκτώβριο του 2022. Η ανακαινισμένη αγορά άνοιξε για το κοινό στις 5 Δεκεμβρίου 2022. Μετά από έξι χρόνια απουσίας, η ιστορική αγορά Μοδιάνο στη Θεσσαλονίκη άνοιξε την Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου, επιφυλάσσοντάς μας κάθε μέρα και μια έκπληξη για ολόκληρη την εορταστική περίοδο, μέχρι τα λαμπερά εγκαίνιά της μετά τις γιορτές, που θα την επανεντάξουν με όλη την επισημότητα που της αξίζει στη ζωή των Θεσσαλονικέων. Σήμερα όλοι οι επιχειρηματίες της Αγοράς ξεκινάνε να γράφουνε τις νέες σελίδες της ιστορίας της. Μίας ιστορίας πάνω από 100 ετών που σήμερα μπαίνει στη νέα της εποχή. ΕΔΩ ΠΟΥ ΤΟ ΧΘΕΣ, ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ Αποστολή της Αγοράς Μοδιάνο είναι να προσφέρει στους επισκέπτες, φρέσκα και συσκευασμένα προϊόντα, εκλεκτές ελληνικές και πολυπολιτισμικές γεύσεις, σε ένα μοναδικό περιβάλλον υψηλής αρχιτεκτονικής αισθητικής και ιστορικής σημασίας που συνδυάζει το παραδοσιακό με το σύγχρονο και αντανακλά τον γαστρονομικό πλούτο και πολιτιστικό δυναμισμό της Θεσσαλονίκης. ΤΟ ΧΘΕΣ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ Η ΙΔΕΑ Η Αγορά Μοδιάνο αναγεννάται και αναδεικνύεται σε μία σύγχρονη αγορά τροφίμων, διατηρεί την παλιά της αίγλη και την κάνει διαχρονική. Ένας πραγματικός παράδεισος για τους λάτρεις του φαγητού, μία πολυπολιτισμική αγορά, που στεγάζει υψηλής ποιότητας τρόφιμα, και συγκεντρώνει μοναδικές γεύσεις και προϊόντα από όλο τον κόσμο: από είδη πρώτης ανάγκης, μέχρι πιστοποιημένα βιολογικά προϊόντα και από τοπικά ελληνικά προϊόντα, μέχρι προϊόντα fair trade και παραδοσιακά προϊόντα από διάφορες χώρες του κόσμου. Η Αγορά Μοδιάνο, η «Κεντρική Αγορά Τροφίμων της Θεσσαλονίκης», αποτελεί όχι μόνο τη μεγαλύτερη και πιο σύγχρονη σκεπαστή αγορά, αλλά και έναν χώρο κοινωνικής συγκέντρωσης επικοινωνίας και πολιτιστικών δράσεων. Ένα σημείο συνάντησης, που αντανακλά τον πολιτιστικό δυναμισμό της πόλης. ΤΟ ΟΡΑΜΑ Στόχος του έργου είναι η αποκατάσταση του μνημείου της Αγοράς Μοδιάνο, με τη χρήση σύγχρονης οικοδομικής τεχνολογίας. Η μεγαλύτερη και ομορφότερη σκεπαστή αγορά της πόλης αναβιώνει και προσφέρει σε όλους τους κατοίκους και τους επισκέπτες τη μοναδική εμπειρία της γαστρονομικής κουλτούρας της Θεσσαλονίκης. Η τελική εικόνα συνδυάζει σύγχρονα καταστήματα με λαχανικά, κρέατα, θαλασσινά και ψάρια από ντόπιους και διεθνείς παραγωγούς, μαζί με μια ποικιλία από ιδέες για έτοιμα γεύματα. Η Αγορά Μοδιάνο γίνεται ξανά το ζωντανό τοπόσημο της Θεσσαλονίκης, όπως ξεκίνησε από τον ιδρυτή της, Έλι Μοδιάνο, το 1930 και συνεχίζει σήμερα ο Όμιλος Fais. Όσον αφορά στις αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις, στο ισόγειο της Στοάς θα φιλοξενούνται περίπου 75 καταστήματα, χωρισμένα ανά ομάδες, ανάλογα με το είδος τροφίμων που διαθέτουν. Ενώ στους δύο εξώστες, στο βόρειο και νότιο τμήμα της Αγοράς Μοδιάνο, θα λειτουργήσουν καταστήματα εστίασης. Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ Αποστολή της Αγοράς Μοδιάνο είναι να προσφέρει στους επισκέπτες εκλεκτές ελληνικές και πολυπολιτισμικές γεύσεις, σε ένα μοναδικό περιβάλλον υψηλής αρχιτεκτονικής

Στελλίνα Μαργαριτίδου Καραμπουρνάκι Καλαμαριάς ● Το παραλιακό κέντρο και κινηματογράφος, που έδωσε το όνομά του στην ακτή, μεσουρανούσε το ’50-’60 ● Σήμερα πολλοί κάτοικοι λούζονται στα όχι απολύτως καθαρά νερά του και αναπολούν τις παλιές ένδοξες μέρες. «Ερχομαι για μπάνιο 15 χρόνια τώρα στο συγκεκριμένο σημείο. Περπατώντας. Από τη Μαρτίου όπου μένω μέχρι εδώ, είναι με τα πόδια 10 λεπτά», λέει ο Βλαδίμηρος και συμπληρώνει. «Αυτό που θα ήθελα είναι να φτιάξουν καλύτερα τα αποδυτήρια και τις ντουσιέρες». Βρισκόμαστε στην ακτή Ντοβίλ, σε ένα γνωστό σημείο του Κελλάριου όρμου που κουβαλά μέσα του ενάλιες αρχαιότητες και εκτείνεται από την περιοχή ανατολικά του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης μέχρι το Κυβερνείο που χρόνια τώρα ρημάζει. Η Αλκηστις μένει στην περιοχή του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης. Με πλησιάζει, με πιάνει από το χέρι και μου δείχνει τη θάλασσα: «Βλέπεις πόσο καθαρά είναι; Εχει και ψαράκια». Απέναντί μας το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Τα μεγάλα εμπορικά πλοία περιμένουν να ξεφορτώσουν και οι γερανοί της 4ης προβλήτας μοιάζουν να είναι πολύ κοντά μας. Ο Δημήτρης Αυγέρης, που ξεκουράζεται μετά το μπάνιο του στο πάρκο δίπλα από την πλαζ, έρχεται για μπάνιο εδώ 365 μέρες τον χρόνο. Μάλιστα, όπως εξηγεί, έχει ρωτήσει ο ίδιος υπηρεσίες του Δήμου Καλαμαριάς και τον διαβεβαίωσαν πως η θάλασσα είναι καθαρή. Ακατάλληλη για μπάνιο Μέσω του προγράμματος «Γαλάζια σημαία» γίνονται κάθε χρόνο μετρήσεις και στη συγκεκριμένη περιοχή. Φέτος όμως δεν έγιναν. «Δυστυχώς, αν και οριακά, η περιοχή δεν κρίνεται κατάλληλη για μπάνιο. Οι υπηρεσίες του δήμου καθαρίζουν την ακτή, στον βυθό όμως υπάρχει θέμα. Παλαιότερα αυτοδύτες ανέσυραν ποδήλατα, μηχανάκια και λάστιχα, τα οποία επιβαρύνουν ιδιαίτερα τη θάλασσα», μας λέει ο δήμαρχος Καλαμαριάς Γιάννης Δαρδαμανέλλης. «Εγώ δεν πιστεύω τίποτε. Αυτά τα διαδίδουν και καλά κάνουν, γιατί φανταστείτε τι θα γινόταν εάν μαθευόταν το μυστικό; Οτι εδώ μέσα στην πόλη έχει πολύ καλή θάλασσα και μπορείς να κάνεις μπάνιο όλο τον χρόνο;». Ο λουόμενος που μας αποκαλύπτει το «μυστικό της καθαρής θάλασσας της περιοχής» διατηρεί κατάστημα εστίασης στην περιοχή του Λευκού Πύργου και συμπληρώνει πως έχει μεγαλώσει εδώ. Στο Ιστορικό Αρχείο του Προσφυγικού Ελληνισμού του Δήμου Καλαμαριάς, η ιστορία του Ντοβίλ, του θρυλικού κέντρου της περιοχής, η ταμπέλα του οποίου σηματοδοτεί μέχρι σήμερα τον χώρο, ξεδιπλώνεται μέσα από φωτογραφίες μιας άλλης εποχής. Σήμερα στην περιοχή έμεινε μια ταμπέλα, απαρατήρητη από πολλούς. Μια ταμπέλα που παραπέμπει στα γλέντια και στις ξέγνοιαστες βραδιές της δεκαετίας του ‘50 και του ‘60, τότε που μ’ ενθουσιασμό η Θεσσαλονίκη εισερχόταν στον παροξυσμό της αντιπαροχής κι έχανε με τις ευλογίες του εθνάρχη σημαντικό μέρος της μνήμης της. Πριν από τέσσερα χρόνια μια ομάδα πολιτών, η «Επιτροπή για τη σωτηρία του πάρκου Ντοβίλ Καραμπουρνάκι», επιχείρησε τον καθαρισμό της περιοχής – και δεν ήταν η πρώτη φορά. Η περιοχή έχει κατά διαστήματα και τη φροντίδα της εκάστοτε αρχής του Δήμου Καλαμαριάς. Προφανώς γι’ αυτό, σε αντίθεση με την άλλη πλευρά του Κελλάριου όρμου που βρίσκεται προς το Μέγαρο Μουσικής και ανήκει στον Δήμο Θεσσαλονίκης, δεν εμφανίζει εικόνα εγκατάλειψης. Η ομάδα του facebook #Καραμπουρνάκι βρίσκεται σε ετοιμότητα και συχνά ανεβάζει βίντεο και φωτογραφίες από επισκέπτες της περιοχής που θεωρούν λογικό να παρκάρουν το αυτοκίνητό τους μπροστά στην αμμουδιά. Μέλη της, οι περισσότεροι κάτοικοι μιας περιοχής που μέχρι σήμερα θεωρείται προνομιακή, μοιράζονται μνήμες από το παρελθόν, πολλές από τους οποίες μεταφέρονταν ως συζητήσεις στα σπίτια όπου μεγάλωσαν. Το μπάνιο στο Ντοβίλ, το φαγητό εκεί και μετά το σινεμά ήταν ό,τι καλύτερο για οικογενειακή ψυχαγωγία στη Θεσσαλονίκη. Οι γερανοί του λιμανιού Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ‘70 το Ντοβίλ λειτουργούσε ως εξοχικό κέντρο και θερινός κινηματογράφος. «Εδώ περνούσα πολλές ώρες μέσα κι έξω από το νερό τα καλοκαίρια στο τέλος της δεκαετίας του ‘40 και αρχές της δεκαετίας του ‘50. Ακόμη υπάρχει η βάση μιας μικρής ξύλινης προβλήτας. Στο σκουριασμένο μεταλλικό παλούκι του κάθονται συχνά θαλασσοπούλια. Κι οι μάνες μας εδώ περνούσαν ώρες πολλές μέσα και έξω από το νερό τα καλοκαίρια στο τέλος δεκαετίας τού ‘40 και αρχές δεκαετίας τού 50. »Ακόμη υπάρχει η βάση της μικρής ξύλινης προβλήτας (σκάλας) που στο σκουριασμένο μεταλλικό παλούκι της κάθονται συχνά θαλασσοπούλια. Οι μάνες μας μάς πήγαιναν στον κινηματογράφο ή έπαιρναν και το βραδινό μας γεύμα μαζί ή μας αγόραζαν εκείνα τα θεϊκά σουτζουκάκια από τον «Θόδωρο»», γράφει ένας κάτοικος της περιοχής στη σελίδα της ομάδας στο facebook. «Αυτές τις μνήμες αναζητώ όταν βουτάω εδώ στη θάλασσα του Ντοβίλ. Εγώ, όπως το βλέπω, το νερό είναι καθαρό και διαυγές… Οπως τότε», λέει ο Δημήτρης Αυγέρης. Απέναντί μας οι γερανοί του λιμανιού μάλλον συμφωνούν. *Το φωτογραφικό υλικό προέρχεται από συλλογές του Ιστορικού Αρχείου Προσφυγικού  Ελληνισμού του Δήμου Καλαμαριάς  Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την σελίδα https://iape.org.gr

Κείμενο του Αλέξανδρου Ανδρεάδη Αυτές τις δύσκολες μέρες χωρίς νερό ευρύτερα στη Θεσσαλονίκη θυμήθηκα και αναρωτήθηκα, πως αντιμετώπιζαν αυτήν την κατάσταση για χρόνια, δεκαετίες ολόκληρες, οι πρόγονοί μου ως πρόσφυγες, όταν ήρθαν στην Καλαμαριά. Παραθέτω τα παρακάτω αποσπάσματα από το βιβλίο του πατέρα μου “Καλαμαριά μου αξέχαστη”, όχι ως συγχωροχάρτι για τους υπεύθυνους της σημερινής κατάστασης, αλλά ως φόρο τιμής στους παλιούς Καλαμαριώτες και ιδιαίτερα στις παλιές Καλαμαριώτισσες. “… Νερό η Καλαμαριά δεν είχε. Κάθε σπίτι είχε μερικές στάμνες, κουκούμια και κουβάδες. Καθιερωμένο και ένα βαρέλι για κάθε σπίτι, μέσα στο οποίο μάζευαν το βροχόνερο. Το βροχόνερο ήταν για τις πλύσεις των ρούχων. Το άλλο ήταν για να πιούμε και να πλυθούμε. Τι μεγάλη διαδικασία οι πλύσεις; Σταχτόνερα, λουλάκια και καζάνια να βράζουν. Το νερό αυτό φρόντιζαν και το έφερναν στο σπίτι οι μανάδες από αποστάσεις. Η βρύση και το Πατ ΠΑτ Το κράτος έβαλε σε κάθε γειτονιά και μια δημόσια βρύση απ’ όπου καθορισμένες ώρες έπαιρναν νερό τα νοικοκυριά. Στο γέμισμα κρατούσαν σειρά, για να προλάβουν όλοι. Πολύ συχνά όμως οι βρύσες δεν έτρεχαν. Τότε άρχιζε η αγωνία. Στο τάδε μέρος η βρύση τρέχει. Έτρεχαν όλες οι γυναίκες προς τα εκεί. Αλλά προτεραιότητα είχαν τα νοικοκυριά εκείνης της γειτονιάς. Τότε άρχιζαν και καυγάδες ανάμεσα στις πιο ζωηρές γυναίκες. Η τελευταία λύση, να πάνε στο Πάτ Πάτ. Εκεί υπήρχε μια μηχανή που τραβούσε νερό και πάντα υπήρχε. Αυτό το Πάτ Πάτ βρίσκεται περίπου στην περιοχή που σήμερα βρίσκεται ο Άγιος Ιωάννης. Πόσες φορές πήγε η άμοιρη μάνα μου στο Πάτ Πάτ για νερό και πόσες φορές την συνόδευα για να την βοηθήσω. Και ένα σκεύος επιπλέον νερό ήταν κέρδος… … Άλλοι, από άλλη γειτονιά, δεν είχαν λόγο στη δική μας βρύση. Η βρύση του Τριπολίτη Με πόση όμως τάξη και δικαιοσύνη κρατούσαμε τις σειρές μας και φροντίζαμε, στον χρόνο παροχής νερού, να πάρουν όλοι εξ ίσου. Τέτοια άσκηση στο πνεύμα της ισότητας, δεν έχω ξαναζήσει στην ζωή μου. Και όμως άφησε γερά τις ρίζες στην ψυχή του καθένα μας και στην έκφραση αλληλεγγύης, μεταξύ μας. Η δική μας βρύση ήταν ακριβώς δίπλα στο δρόμο της σημερινής οδού Κομνηνών. Μάλιστα δεν ήταν απλώς μία βρύση με ένα προεξέχοντα σωλήνα παροχής, αλλά ήταν κτισμένη. Την έκτισε ο Χρήστος Τριπολίτης… Ταυτόχρονα με την δική μου γέννηση, είχε γεννήσει και η γυναίκα του, η Ελένη. Αλλά πάνω στην γέννα, η Ελένη πέθανε… Απαρηγόρητος ο Τριπολίτης για τον χαμό της αγαπημένης του Ελένης, έκτισε στην μνήμη της, την βρύση. Αστείο πράγμα τώρα. Μεγάλη υπόθεση τότε. Με κανένα τσουβάλι τσιμέντο, έγινε η λεκάνη της βρύσης και ο κορμός της εντειχίσθηκε με μια τσιμεντένια πλάτη. Στην πρόσοψη και πάνω από το μουσλούκι υπήρχαν τα γράμματα Ε.Χ.Τ. (Ελένη Χρήστου Τριπολίτου)… Αυτή η βρύση υπήρχε μέχρι την δεκαετία του 60, όπως υπήρχαν και οι περισσότερες από τις βρύσες της Καλαμαριάς. Μετά άρχισαν να εξαφανίζονται η μία μετά την άλλη…” Στη αρχική φωτογραφία η γιαγιά μου η Τόμνη (Δόμνα) Ανδρεάδου στη βρύση του Τριπολίτη. Αναδημοσίευση από την ” Μηχανή του Χρόνου”