Η Αγορά Μοδιάνο ή Στοά Μοδιάνο, επίσημα Κεντρική Αγορά Τροφίμων ή Κεντρική Στοά Τροφίμων, είναι σκεπαστή αγορά στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Το κτήριο της αγοράς κατασκευάστηκε από τον αρχιτέκτονα J. Oliphant και τον μηχανικό και κύριο του έργου Ελί Μοδιάνο. Η κατασκευή της αγοράς ξεκίνησε το 1922, αποπερατώθηκε το 1925 κι εγκαινιάστηκε το 1930. Χτίστηκε στην περιοχή της πυρίκαυστης ζώνης, περιοχή που καταστράφηκε από την πυρκαγιά του 1917 κι ανοικοδομήθηκε με το Σχέδιο Εμπράρ. Πριν την πυρκαγιά στο σημείο αυτό βρισκόταν η συναγωγή Ταλμούδ Τορά και το ομώνυμο οικόπεδο της στην εβραϊκή συνοικία Kadi. Χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο κτίριο το 1983 από το ΥΠΕΧΩΔΕ κι ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο το 1995 από το Υπουργείο Πολιτισμού διότι «είναι χαρακτηριστικό δείγμα κτιρίων Αγοράς με στοά».
Όπως είπαμε κατασκευάσθηκε από τον σπουδαίο αρχιτέκτονα της εποχής, Ελί Μοδιάνο. Επρόκειτο για Εβραίο επιστήμονα, που άφησε το στίγμα του σε όλη τη Θεσσαλονίκη.
Ο Μοδιάνο γεννήθηκε το 1881 στη Θεσσαλονίκη και πέθανε το 1968. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Παρίσι, στο Ecole Centrale, και αφού επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη, ανέλαβε τον σχεδιασμό πολλών δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων κυρίως εκεί που έγιναν οι μεγάλες καταστροφές από την φωτιά – στον Βαρδάρη, που αποτεφρώθηκε σχεδόν ολοσχερώς και «αναστήθηκε» από το τίποτα σε ρυθμό εκλεκτικισμού και αρτ νουβό. Ήταν γόνος μιας από τις δυνατότερες οικογένειες της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης που κρατούσε στα χέρια της το μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής ζωής της πόλης. Πατέρας του Ελί ήταν ο τραπεζίτης Ιακώβ και παππούς του ο Σαούλ Μοδιάνο, επίσης τραπεζίτης.
Η «Αγορά Μοδιάνο ή Στοά Μοδιάνο» χτίστηκε το 1925 και πήρε το όνομα του κατασκευαστή της, ο οποίος μάλιστα διατηρούσε το αρχιτεκτονικό του γραφείο μέσα στη στοά. Πρόκειται για κατασκευή σε σχήμα σταυρού, που βρίσκεται μεταξύ δύο εκ των πιο πολυσύχναστων δρόμων του εμπορικού τμήματος της πόλης, την Βασιλέως Ηρακλείου και την Ερμού.
Η ιστορία της Αγοράς Μοδιάνο, της Κεντρικής Στοάς Τροφίμων που αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία και αξιοθέατα της Θεσσαλονίκης, αγγίζει σήμερα σχεδόν έναν αιώνα.
Πως ξεκίνησαν όλα…
Ο μηχανικός Eli Modiano, με τον αρχιτέκτονα J. Oliphant ξεκίνησαν να χτίζουν την Αγορά μέσα στην περιοχή της πόλης που είχε καταστραφεί ολοσχερώς από την πυρκαγιά του 1917. Η Αγορά χτίστηκε εκεί όπου προηγουμένως βρισκόταν η Συναγωγή Talmud Torah και εκεί όπου το σχέδιο του αρχιτέκτονα-αρχαιολόγου Ernest Hebrard προέβλεπε την ανάπτυξη των παζαριών. Ο τίτλος της Αγοράς στα σχέδια, στη γαλλική γλώσσα, ήταν “Bazar Central Salonique”.
Το 1925 ο Eli Modiano κατασκεύασε ένα επίμηκες, μονώροφο κτίριο με υπόγειο και εσωτερικά μπαλκόνια, συνολικής έκτασης περίπου 2.707 τ.μ.
Τα εγκαίνια της Αγοράς πραγματοποιήθηκαν το 1930 με μια μεγάλη γιορτή.
Η Αγορά Μοδιάνο, η πρώτη παραδοσιακή αγορά τροφίμων και μία από τις μεγαλύτερες κλειστές αγορές στη Θεσσαλονίκη, συνδέθηκε στενά με την ιστορία της Εβραϊκής Κοινότητας. Από την αρχή διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο στη ζωή και τη λειτουργία του εμπορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης, καθώς στέγαζε τα καλύτερα προϊόντα και αποτελούσε ένα σημαντικό εμπορικό σημείο της πόλης.
Τμήμα της οροφής του όλου συγκροτήματος είναι κατασκευασμένο από μέταλλο και γυαλί, το οποίο αφήνει να περνά το φυσικό φως. Η αρχιτεκτονική στο σύνολό της, αν και σχετικά απλή, θυμίζει ανάλογες αγορές του Παρισιού. Σημειώνεται, δε, ότι ήταν η πρώτη οργανωμένη κλειστή αγορά αυτού του είδους, για την οποία τότε υπήρχε τεράστια ανάγκη.
Η αγορά σταδιακά εγκαταλείφθηκε την δεκαετία του 1990, με καταστήματα να κλείνουν, καθώς δεν μπορούσαν να ανανεώσουν την άδεια λειτουργίας για υγειονομικούς λόγους. Το κτίριο κρίθηκε το 2017 ως δομικά ακατάλληλο επικίνδυνο από την πολεοδομία Θεσσαλονίκης, απόρροια της έλλειψης συντήρησης του κτιρίου, με αποτέλεσμα να κλείσει. Το καλοκαίρι του 2017 ο όμιλος Φάις αγόρασε το 43,6% από το ΤΑΙΠΕΔ και σταδιακά εξαγόρασε το 57%. Οι εργασίες ανακαίνισης ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 2020 και ολοκληρώθηκαν τον Οκτώβριο του 2022. Η ανακαινισμένη αγορά άνοιξε για το κοινό στις 5 Δεκεμβρίου 2022.
Μετά από έξι χρόνια απουσίας, η ιστορική αγορά Μοδιάνο στη Θεσσαλονίκη άνοιξε την Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου, επιφυλάσσοντάς μας κάθε μέρα και μια έκπληξη για ολόκληρη την εορταστική περίοδο, μέχρι τα λαμπερά εγκαίνιά της μετά τις γιορτές, που θα την επανεντάξουν με όλη την επισημότητα που της αξίζει στη ζωή των Θεσσαλονικέων. Σήμερα όλοι οι επιχειρηματίες της Αγοράς ξεκινάνε να γράφουνε τις νέες σελίδες της ιστορίας της. Μίας ιστορίας πάνω από 100 ετών που σήμερα μπαίνει στη νέα της εποχή.
ΕΔΩ ΠΟΥ ΤΟ ΧΘΕΣ, ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ
Αποστολή της Αγοράς Μοδιάνο είναι να προσφέρει στους επισκέπτες, φρέσκα και συσκευασμένα προϊόντα, εκλεκτές ελληνικές και πολυπολιτισμικές γεύσεις, σε ένα μοναδικό περιβάλλον υψηλής αρχιτεκτονικής αισθητικής και ιστορικής σημασίας που συνδυάζει το παραδοσιακό με το σύγχρονο και αντανακλά τον γαστρονομικό πλούτο και πολιτιστικό δυναμισμό της Θεσσαλονίκης.
ΤΟ ΧΘΕΣ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ
Η ΙΔΕΑ
Η Αγορά Μοδιάνο αναγεννάται και αναδεικνύεται σε μία σύγχρονη αγορά τροφίμων, διατηρεί την παλιά της αίγλη και την κάνει διαχρονική.
Ένας πραγματικός παράδεισος για τους λάτρεις του φαγητού, μία πολυπολιτισμική αγορά, που στεγάζει υψηλής ποιότητας τρόφιμα, και συγκεντρώνει μοναδικές γεύσεις και προϊόντα από όλο τον κόσμο: από είδη πρώτης ανάγκης, μέχρι πιστοποιημένα βιολογικά προϊόντα και από τοπικά ελληνικά προϊόντα, μέχρι προϊόντα fair trade και παραδοσιακά προϊόντα από διάφορες χώρες του κόσμου.
Η Αγορά Μοδιάνο, η «Κεντρική Αγορά Τροφίμων της Θεσσαλονίκης», αποτελεί όχι μόνο τη μεγαλύτερη και πιο σύγχρονη σκεπαστή αγορά, αλλά και έναν χώρο κοινωνικής συγκέντρωσης επικοινωνίας και πολιτιστικών δράσεων. Ένα σημείο συνάντησης, που αντανακλά τον πολιτιστικό δυναμισμό της πόλης.
ΤΟ ΟΡΑΜΑ
Στόχος του έργου είναι η αποκατάσταση του μνημείου της Αγοράς Μοδιάνο, με τη χρήση σύγχρονης οικοδομικής τεχνολογίας. Η μεγαλύτερη και ομορφότερη σκεπαστή αγορά της πόλης αναβιώνει και προσφέρει σε όλους τους κατοίκους και τους επισκέπτες τη μοναδική εμπειρία της γαστρονομικής κουλτούρας της Θεσσαλονίκης.
Η τελική εικόνα συνδυάζει σύγχρονα καταστήματα με λαχανικά, κρέατα, θαλασσινά και ψάρια από ντόπιους και διεθνείς παραγωγούς, μαζί με μια ποικιλία από ιδέες για έτοιμα γεύματα.
Η Αγορά Μοδιάνο γίνεται ξανά το ζωντανό τοπόσημο της Θεσσαλονίκης, όπως ξεκίνησε από τον ιδρυτή της, Έλι Μοδιάνο, το 1930 και συνεχίζει σήμερα ο Όμιλος Fais.
Όσον αφορά στις αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις, στο ισόγειο της Στοάς θα φιλοξενούνται περίπου 75 καταστήματα, χωρισμένα ανά ομάδες, ανάλογα με το είδος τροφίμων που διαθέτουν. Ενώ στους δύο εξώστες, στο βόρειο και νότιο τμήμα της Αγοράς Μοδιάνο, θα λειτουργήσουν καταστήματα εστίασης.
Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ
Αποστολή της Αγοράς Μοδιάνο είναι να προσφέρει στους επισκέπτες εκλεκτές ελληνικές και πολυπολιτισμικές γεύσεις, σε ένα μοναδικό περιβάλλον υψηλής αρχιτεκτονικής αισθητικής και ιστορικής σημασίας, που συνδυάζει το παραδοσιακό με το σύγχρονο και αντανακλά τον γαστρονομικό πλούτο και τον πολιτιστικό δυναμισμό της Θεσσαλονίκης.
Η Αγορά Μοδιάνο πρόκειται να γίνει ξανά το ζωντανό τοπόσημο της Θεσσαλονίκης
όπως ξεκίνησε από τον ιδρυτή της Έλι Μοδιάνο το 1922 και συνεχίζει σήμερα ο Όμιλος Fais.
Ένας τουριστικός «μαγνήτης» από το παρελθόν
«Υπάρχει μια τεράστια ηθική ικανοποίηση γιατί βλέπουμε με πόση αγάπη και προσμονή ο κόσμος της Θεσσαλονίκης και οι επισκέπτες περιμένουν να ανοίξει η αγορά. Για τον όμιλο Fais ήταν ένα μεγάλο στοίχημα. Πήραμε το επιχειρηματικό ρίσκο να αγοράσουμε το ακίνητο σε μία χρονική στιγμή που δεν ήταν η καλύτερη δυνατή για την ελληνική οικονομία. Σήμερα θαυμάζουμε αυτό το όμορφο τελικό αποτέλεσμα. Έχουμε ένα πολύ ενδιαφέρον μνημείο της πόλης, που παραδίδεται ξανά σε χρήση στους κατοίκους και στους επισκέπτες», προσθέτει ο κ. Καπόν.
Η Αγορά Μοδιάνο έχει υπάρξει τοπόσημο για την πόλη της Θεσσαλονίκης για περίπου 100 χρόνια. Φιλοδοξία όλων είναι να αποτελέσει μία αγορά σε ευρωπαϊκά πρότυπα, συνδυασμένη με την ιστορία που τη συνοδεύει. «Οι ξένοι επισκέπτες πάντα την επισκέπτονταν. Είναι γραμμένη σε όλους τους τουριστικούς οδηγούς που κυκλοφορούν στη Θεσσαλονίκη, ενώ και σήμερα υπάρχουν πολλά γκρουπ ξένων, που έρχονται έξω από την αγορά για να δουν την αποκατάσταση του μνημείου. Είμαστε πεπεισμένοι ότι θα κατακλυστεί από ξένους επισκέπτες και θα αποτελέσει ένα ακόμη σημείο αναφοράς για τη Θεσσαλονίκη», υπογραμμίζει ο κ. Καπόν.
Μάλιστα, ο γενικός διευθυντής του ομίλου Fais διευκρινίζει πως στις 5 Δεκεμβρίου θα γίνει το πρώτο άνοιγμα των καταστημάτων, ενώ τα επίσημα εγκαίνια της Αγοράς Μοδιάνο θα πραγματοποιηθούν στις αρχές του 2023, μετά το πέρας των γιορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, με την ίδια μεγαλοπρέπεια που είχαν γίνει και τα εγκαίνια το 1930.
Η χλιδή και οι δύο «πόλοι» του κόσμου της Θεσσαλονίκης στα πρώτα εγκαίνια
Σε εκείνα τα πρώτα εγκαίνια «ενώθηκαν» οι δύο «πόλοι» του κόσμου της Θεσσαλονίκης. «Όλη η πόλη προσκλήθηκε στα εγκαίνια με δεξίωση. Οι προύχοντες, πολιτικοί, άνθρωποι του χρήματος, βρισκόταν στα δύο πάνω κομμάτια του κτιρίου, όπου ήπιαν γαλλική σαμπάνια και έφαγαν μαύρο χαβιάρι. Οι υπόλοιποι Θεσσαλονικείς ήταν στο κάτω διάζωμα. Πήγαν για το δωρεάν φαγητό και να θαυμάσουν τη νέα κλειστή αγορά. Έτρωγαν αβγά “χαμινάδος”, δηλαδή αβγά με καραμελωμένα κρεμμύδια, φασόλια που είχαν μαγειρευτεί με κόκκινο μπούκοβο, ενώ έπιναν τσίπουρο και ούζο», εξιστορεί, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο ξεναγός Κωνσταντίνος Σφήκας.
Η αγορά «αγκαλιάστηκε» πολύ γρήγορα από τους πολίτες που ανήκαν στα κατώτερα στρώματα, διότι εκεί υπήρχαν πολλά και μικρά μαγαζιά. Το 1983 ο χώρος χαρακτηρίστηκε διατηρητέο κτίριο από το ΥΠΕΧΩΔΕ και δώδεκα χρόνια αργότερα διατηρητέο μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού, διότι αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα κτιρίων Αγοράς με στοά.
Μέχρι τη δεκαετία του ’90 τα καταστήματα ήταν γεμάτα. Αυτή ήταν η τελευταία ακμή. Σταδιακά τα περισσότερα από τα 144 καταστήματα άρχισαν να κλείνουν και όσα έμειναν ενεργά ήταν κοντά στις δύο κεντρικές αρτηρίες, επί της Ερμού και της Βασιλέως Ηρακλείου. Το κέντρο, όμως, άρχισε να «νεκρώνει» σηματοδοτώντας την αρχή του τέλους.
«Περνούσαμε για τις ξεναγήσεις από την Αγορά πριν κλείσει εντελώς. Συζητήθηκε το γκρέμισμά της, έγιναν τεράστιες προσπάθειες για να παραμείνει και τώρα θα υπάρχει ένα καινούργιο διαμάντι στην πόλη», συμπληρώνει ο κ. Σφήκας.
Οι διασημότητες που αγόραζαν το… κουλούρι τους από την Αγορά Μοδιάνο
Μία στάση στην Αγορά Μοδιάνο ήταν «must» στη διάρκεια ξεναγήσεων των ξένων επισκεπτών τα προηγούμενα χρόνια. Ο κ. Σφήκας, ο οποίος έχει ξεναγήσει αρκετούς διάσημους αστέρες στη Θεσσαλονίκη, κάνοντάς τους να αγαπήσουν την πόλη, θυμάται πως «μπαίναμε μέσα να αγοράσουμε το γνωστό κουλούρι Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια συνεχίζαμε τη διαδρομή μας μέχρι να δοκιμάσουν ελιές στο Καπάνι».
Με τον τρόπο αυτό, όπως αναφέρει ο ξεναγός, οι επισκέπτες αισθανόταν οικεία το χώρο, ενώ τους μάγευε η γυάλινη οροφή του κτιρίου. Η αγορά Μοδιάνο ήταν μία από τις στάσεις στη θεματική ξενάγηση για το εβραϊκό και το οθωμανικό στοιχείο της Θεσσαλονίκης.
«Δεν μπορώ να ξεχάσω τον Αλεξάντερ Πέιν, τον διάσημο σκηνοθέτη, το Νο1 Έλληνα του Χόλιγουντ, ο οποίος τρεις φορές έχει ακολουθήσει την ίδια διαδρομή. Τρεις φορές περάσαμε από μέσα και κάθε φορά ενθουσιαζόταν με αυτό που έβλεπε», καταλήγει ο κ. Σφήκας.
Η συγκινητική ιστορία της οικογένειας Γκόση που επιστρέφει στο επαγγελματικό σπίτι της
Μετρούσε 82 χρόνια συνεχούς παρουσίας στην αγορά Μοδιάνο η οικογένεια Γκόση και τώρα ετοιμάζεται να επιστρέψει, όπως λέει, στο «σπίτι» της. Ο παππούς της οικογένειας ήταν αυτός που ξεκίνησε να γράφει ιστορία στον χώρο με ένα πτηνο-αυγοπωλείο, όπου μέσα πουλούσε ζωντανά κοτόπουλα, τα οποία διάλεγαν οι πελάτες.
Στη συνέχεια, ο πατέρας δημιούργησε το κρεοπωλείο. Τα παιδιά του, οι Θανάσης και Σωτήρης Γκόσης, θυμούνται πως όταν ήταν μικροί με κοντά παντελονάκια, τον ακολουθούσαν στη δουλειά και αυτό που έχει μείνει αποτυπωμένο στη μνήμη τους είναι οι ουρές που σχηματίζονταν έξω από τα καταστήματα της Αγοράς, από τις 06:30 το ξημέρωμα, από τους πελάτες που επιθυμούσαν να αγοράσουν τα προϊόντα.
«Κινητήρια δύναμη για να επιστρέψουμε ως τρίτη γενιά στην αγορά Μοδιάνο ήταν ο πατέρας μας, που ήθελε να συμμετέχει και να γυρίσει στο μαγαζί του. Αυτός πίστευε στην ανακαίνιση, ήταν η αιτία και η δύναμη για να επιστρέψουμε στο σπίτι μας», δηλώνει ο Θανάσης Γκόσης, ο οποίος συνοδευόμενος από τον αδελφό του, τον Σωτήρη, και τη μητέρα τους Κατερίνα επισκέφτηκαν αρκετές φορές τον χώρο για να δουν την πρόοδο των εργασιών, ανυπομονώντας να σηκώσουν ρολά.
Ιδιαίτερα συγκινημένη η κ. Γκόση, η οποία έζησε με τον άντρα της πολλές στιγμές, όμορφες και δύσκολες, λέει χαρακτηριστικά: «Χαίρομαι πολύ που αξίωσε ο Θεός να έρθω. Δυστυχώς αυτή τη στιγμή δεν είναι μαζί μας ο άντρας μου, να μας δει και να μας χαρεί. Τώρα πρέπει να τα αφήσουμε αυτά πίσω και να αρχίσουν τα παιδιά μου ένα καινούργιο κεφάλαιο. Το Μοδιάνο είναι μέσα στη ψυχή μας και θα συνεχίσει μετά από εμάς».
Μια «πράσινη» Αγορά με οικολογικό αποτύπωμα
Ενώ στο ισόγειο και τον εξώστη σε λίγα 24ωρα θα αρχίσει το «σουλατσάρισμα» του κόσμου, στα …κάτω πατώματα της Αγοράς, εκεί όπου δεν θα υπάρχει πρόσβαση, θα γίνεται η τροφοδοσία των καταστημάτων και παράλληλα η διαχείριση των αποβλήτων.
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Θανάσης Παππάς, διευθυντής λειτουργίας της αγοράς Μοδιάνο, «για τα ψαράδικα θα υπάρχει ειδικός αποθηκευτικός χώρος και δεξαμενή ώστε να γίνεται διάσπαση του πάγου, να μην μυρίζει στις αποχετεύσεις και στα ίδια τα καταστήματα. Τα οργανικά απόβλητα από ψάρια και κρέατα θα συγκεντρώνονται σε ειδικές παλέτες, θα διατηρούνται σε ειδικό ψυγείο και στη συνέχεια θα γίνεται η ανακύκλωση τους. Επίσης, θα υπάρχει ανακύκλωση για πλαστικό, χαρτί, γυαλί».
Στόχος, όπως αναφέρει ο κ. Παππάς, είναι μία «πράσινη αγορά, ανακύκλωση σε όλα τα ρεύματα και ένα οικολογικό αποτύπωμα. Προσδοκούμε τα απόβλητα που θα πηγαίνουν στο ΧΥΤΑ να είναι σχεδόν μηδενικά».
Φωτογραφίες 1/1/2023 @Alexis Hodiakis
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ Καθημερινή, Βικιπαίδεια
Facebook : Agora Modiano
Πώς θα μας βρείτε…
Η Αγορά Μοδιάνο βρίσκεται μεταξύ των οδών Ερμού 24 και Βασιλέως Ηρακλείου 33, ΤΚ 54624
Επικοινωνία
Τηλέφωνο: 21 1108 8972
Email: info@agoramodiano.com
Δείτε τον ιστότοπο της Αγοράς Μοδιάνο ΕΔΩ
