Η Βυζαντινή περίοδος

Αδιαμφισβήτητα, η ιστορική φυσιογνωμία της Θεσσαλονίκης είναι συνδεδεμένη κυρίως με τη βυζαντινή ζωή της.
Πάνω στα τείχη και τις σωζόμενες επιγραφές καταγράφεται η πολυτάραχη ιστορία της πόλης.
Η περιτειχισμένη πόλη με τα μνημεία της εύλογα μπορεί να χαρακτηριστεί ως ανοιχτό βυζαντινό μουσείο.

Το 379 μ.χ. ο Αυτοκράτορας Θεοδόσιος χρησιμοποιεί τη Θεσσαλονίκη ως βάση των εκστρατειών του απέναντι στους Γότθους. Το 413 μ.χ. κατασκευάζεται ο Ιερός Ναός του Αγίου Δημητρίου, προστάτη της πόλης και οι επόμενοι αιώνες χαρακτηρίζονται απο προσπάθειες εχθρών να καταλάβουν την πόλη.

Από τον 7ο έως τον 10ο αι η Θεσσαλονίκη, θα βιώσει όλες τις φάσεις και τις πτυχές των εξελίξεων, συχνά με πρωταγωνιστικό ρόλο, γεγονός που επιβεβαιώνει απόλυτα τη μεγάλη της σημασία και θέση στη δομή του κράτους. Ήταν η πύλη προς τα Βαλκάνια για την ιδεολογική, πολιτιστική αλλά και θρησκευτική επιρροή του Βυζαντίου. Ο εκχριστιανισμός των Σλάβων από τους Βυζαντινούς στάθηκε ένα σημαντικό γεγονός που σημάδεψε όχι μόνο την εποχή του, αλλά και τους αιώνες που ακολούθησαν.

Από τη Θεσσαλονίκη κατάγονταν οι αδελφοί Κύριλλος και Μεθόδιος που προσέφεραν το ιεραποστολικό τους έργο στους Σλάβους.

Η άλωση της πόλης από τους Νορμανδούς το 1185 και η κατοχή της από τους Λατίνους για δύο δεκαετίες μετά το 1204 ανέστειλαν προσωρινά αλλά δεν ανέκοψαν την πολιτιστική εξέλιξη. Η καλλιτεχνική και φιλολογική παραγωγή ήκμασε κατά την Κομνήνεια περίοδο και έφθασε στο απόγειό της κατά την εποχή των Παλαιολόγων. Η στροφή προς την ελληνική κλασσική παιδεία με τη μελέτη των αρχαίων κειμένων ανέδειξε στοιχεία ανθρωπισμού και οδήγησε στην Παλαιολόγεια Αναγέννηση, στα γράμματα και την τέχνη της εποχής. Είχαν μεσολαβήσει, ωστόσο, σοβαρά θεολογικά και κοινωνικά ζητήματα, όπως οι Ησυχαστικές έριδες και το κίνημα των Ζηλωτών που συντάραξαν την πόλη.

Η βυζαντινή μητρόπολη σώζει ικανό αριθμό ιστάμενων μνημείων λατρευτικού χαρακτήρα. Σε κάθε γειτονιά έμεινε και κάποιο από τα βυζαντινά ή μεταβυζαντινά μνημεία της, στοιχεία αλλοτινών καιρών, όταν η πόλη ήταν συμβασιλεύουσα μιας άλλοτε κραταιάς και άλλοτε φθίνουσας βυζαντινής αυτοκρατορίας ή αργότερα κέντρο της τουρκοκρατούμενης βαλκανικής χερσονήσου.

Η πόλη είχε την τύχη να διασώσει κυρίως μόνον τα μνημεία του λαμπρού θρησκευτικού της παρελθόντος.

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται έντονος και γόνιμος διάλογος για την ενίσχυση της ιστορικής ταυτότητας της Θεσσαλονίκης και την ανάπτυξη μιας δημιουργικής εξωστρέφειας µέσω της αξιοποίησης της ιστορικής διαδρομής της πόλης. Η μορφοποίηση των προβληματισμών και προτάσεων, οι οποίοι είναι κοινοί στους περισσότερους φορείς της Θεσσαλονίκης, οδήγησε το 2016 τον Εμπορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία µε την Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στην ανάληψη μιας ευρύτερης πρωτοβουλίας, µε τίτλο «ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ».

ΣΚΟΠΟΣ της εν λόγω πρωτοβουλίας ήταν και εξακολουθεί να είναι η ανάδειξη του ιστορικού παρελθόντος της πόλης, στην κατεύθυνση της αναπτυξιακής αξιοποίησής του.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΔΕΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ

Η ανάδειξη της Βυζαντινής φυσιογνωμίας της Θεσσαλονίκης ως στοιχείου πολιτισμού, παράδοσης, ιστορίας και μνήμης και η αξιοποίησή της ως ουσιαστικού πόρου αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης, με τη διαμόρφωση ενός Παγκόσμιου Δικτύου Βυζαντινών Πόλεων, ενός δικτύου φιλίας, οικονομικής και ευρύτερα κοινωνικής συνεργασίας.

Thessaloniki_GR

ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ

• ◈ Η σύσταση του Παγκόσμιου Δικτύου Βυζαντινών Πόλεων με έδρα την Θεσσαλονίκη, ενός φορέα ανάδειξης της οικουμενικής διάστασης του Βυζαντινού Πολιτισμού και της διαχρονικής δυναμικής που αυτός εκπέμπει στο Διεθνές οικονομικοκοινωνικό γίγνεσθαι.
• ◈ Η παρουσίαση και ανάδειξη της Βυζαντινής ιστορίας και των επιρροών που αυτή άσκησε στο πολυπολιτισμικό προφίλ της Θεσσαλονίκης και της ευρύτερης περιοχής.
• ◈ Η διεθνής παρουσίαση και προβολή της Βυζαντινής κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης µέσω συνδυασμένων δράσεων πολιτισμού, τέχνης και εκπαίδευσης.
• ◈ Η προβολή της Βυζαντινής- Θρησκευτικής Ταυτότητας της Θεσσαλονίκης.
• ◈ Η ενίσχυση της τουριστικής ταυτότητας της Θεσσαλονίκης και μέσω αυτής η τόνωση της τοπικής επιχειρηματικότητας-παραγωγικότητας με έμμεσο ή άμεσο τρόπο.
• ◈ Η δημιουργία ενός σύγχρονου εργαλείου μόχλευσης της τουριστικής ζήτησης στη Θεσσαλονίκη και στην Κεντρική Μακεδονία.
• ◈ Η οργανωμένη συστηματοποιημένη ένταξη δράσεων θρησκευτικού τουρισμού στο τουριστικό μάρκετινγκ της Θεσσαλονίκης.

ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ

• • ◈ Ανάπτυξη των απαραίτητων προϋποθέσεων συνεργασίας για την σύσταση του Παγκόσμιου Δικτύου Πόλεων για την ανάδειξη και αξιοποίηση του Βυζαντινού Πολιτισμού.
  • ◈ Ημερίδες διεθνούς ενδιαφέροντος Θρησκευτικού - Ιστορικού- Κοινωνιολογικού περιεχομένου και Οργάνωση θεματικών σεμιναρίων.
  • ◈ Δημιουργία νέων πολιτιστικών θεσμών και διάθεση στο κοινό νέων εκπαιδευτικών και πολιτιστικών προϊόντων, υλικών και άϋλων, αναλογικών και ψηφιακών, για την ανάδειξη και προβολή του Βυζαντινού Πολιτισμού (Βυζαντινό Φεστιβάλ Λόγου και Τέχνης, Βυζαντινή Βienalle καλλιτεχνών, εκδόσεις και παραγωγές έργων λόγου και μουσικής, εκδηλώσεις εικαστικών, θεατρικών, κινηματογραφικών video και multimedia έργων, ημέρες βυζαντινής γαστρονομίας, αναπαράσταση βυζαντινής αγοράς, δημιουργία βυζαντινών διαδρομών, εκπαιδευτικά προγράμματα και παιγνίδια για παιδιά και νέους, προκήρυξη διαγωνισμών και αθλοθέτηση βραβείων κλπ).
  • ◈ Συμμετοχή σε εθνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή προγράμματα πολιτιστικού περιεχομένου, επιχειρηματικής ανάπτυξης και τουριστικής προβολής.
  • ◈ Δημιουργία νέων τουριστικών προϊόντων (τουριστικά πακέτα, οδηγοί ξενάγησης, πολιτιστικές διαδρομές κλπ), για την προβολή της Θεσσαλονίκης ως Βυζαντινής πόλης και για την δημιουργία ενός τοπικού συμφώνου επιχειρηματιών κάτω από το σήμα «Βυζαντινή Θεσσαλονίκη» με σκοπό την τόνωση της τοπικής επιχειρηματικότητας.