Σε  δύο μεγάλες αίθουσες στο υπόγειο του νέου κτηρίου της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ανάμεσα στο παλαιό κτήριο της Φιλοσοφικής (το νεοκλασικό στο χρώμα της ώχρας) και τον κήπο μεταξύ της Θεολογικής, της Νομικής και του κεντρικού κτηρίου της Διοίκησης, στεγάζεται το Μουσείο Εκμαγείων.

Το Μουσείο Εκμαγείων του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου  Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης λειτουργεί από το τέλος της δεκαετίας του 1930. Σήμερα διαθέτει μία συλλογή εκμαγείων μαρμάρινων και πήλινων πρωτοτύπων και αντιγράφων έργων μεταλλοτεχνίας που ξεπερνά τα 700 έργα. Τα πρωτότυπα έργα βρίσκονται σε διάφορα Μουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού και ανήκουν σε όλες τις χρονικές περιόδους της αρχαιότητας στον ελλαδικό γεωγραφικό χώρο, από τη μινωική εποχή έως την βυζαντινή εποχή. Ανάμεσα στα εκθέματα του Μουσείου ξεχωριστή θέση κατέχουν ορισμένα εξαιρετικής σημασίας εκμαγεία, όπως αυτά του κολοσσιαίου κούρου του Σουνίου, των εναέτιων συνθέσεων του ναού του Διός στην Ολυμπία, ανάγλυφων πλακών από τη ζωφόρο του Παρθενώνα και το τόξο του Γαλέριου στη Θεσσαλονίκη, αλλά και τα γαλβανοπλαστικά αντίγραφα μινωικών και μυκηναϊκών έργων τέχνης.

Εκτός από τα εκμαγεία και τα αντίγραφα, το Μουσείο διαθέτει επίσης μία συλλογή πρωτότυπων έργων της αρχαιότητας, η οποία αριθμεί σήμερα πάνω από 1500 αντικείμενα. Πρόκειται κυρίως για πήλινα έργα, όπως αγγεία και έργα μικροτεχνίας της γεωμετρικής, αρχαϊκής και κλασικής περιόδου, ορισμένα από τα οποία είναι ενδεικτικά για τον χώρο της Μακεδονίας, όπως τα ευρήματα από την επιφανειακή έρευνα του D. H. French. Λιγότερα είναι τα πρωτότυπα λίθινα έργα γλυπτικής. Επίσης, διαθέτει μία μικρή συλλογή πρωτότυπων νομισμάτων της ελληνορωμαϊκής και βυζαντινής περιόδου.

Παράλληλα, έχουν συγκροτηθεί σημαντικά αρχεία φωτογραφιών αρχαίων έργων γλυπτικής.

Η λειτουργία και οι δραστηριότητες του Μουσείου έχουν σκοπό κυρίως εκπαιδευτικό και ερευνητικό, ταυτόχρονα όμως απευθύνονται και στο ευρύτερο κοινό. Το Μουσείο διαθέτει ένα μικρό αμφιθέατρο εφοδιασμένο με εποπτικά μέσα για τη φιλοξενία μαθημάτων, σεμιναρίων και διαλέξεων.

Το Μουσείο Εκμαγείων λειτουργεί σήμερα ως κέντρο έρευνας, διδασκαλίας και πρακτικής άσκησης προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών. Επιπλέον, ιδιαίτερα έμφαση δίνεται κατά τα τελευταία χρόνια στον επιμορφωτικό και κοινωνικό του ρόλο, καθώς αντιμετωπίζεται παράλληλα ως εκπαιδευτικό κέντρο για τους μαθητές και το ευρύτερο κοινό.

Το Μουσείο έχει δωρεάν είσοδο και είναι επισκέψιμο για το ευρύτερο κοινό κατά τις εργάσιμες μέρες από τις 8:30 έως τις 14:30. Μία σειρά έντυπων οδηγών με κείμενα εισαγωγικού χαρακτήρα σε συνδυασμό με καταλόγους έργων δίνουν τις πρώτες βασικές πληροφορίες. Παράλληλα οργανώνονται ξεναγήσεις για διάφορες ομάδες επισκεπτών.

Μουσείο Εκμαγείων

Υπόγειο Νέου Κτιρίου
Φιλοσοφικής Σχολής
Α.Π.Θ. 541 24, Θεσσαλονίκη
Τηλ. 2310 99735, 997301

Ιστορία του Μουσείου

Από τα πρώτα χρόνια της ζωής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, μεταξύ του 1928 και 1930, ιδρύθηκε στη Φιλοσοφική Σχολή από τον τότε καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας Κ. Ρωμαίο το Μουσείο Εκμαγείων. Η ύπαρξη του Μουσείου, που στεγαζόταν τότε σε 3 αίθουσες του Κεντρικού κτιρίου, είχε ως στόχο να γίνει η διδασκαλία της αρχαίας τέχνης «αρτία και εποπτική».

Στη δεκαετία του 1970 το Μουσείο μεταφέρθηκε στο υπόγειο του Νέου κτιρίου της Σχολής και μεταξύ 1975 και 1982 οργανώθηκε η έκθεση στην πρώτη αίθουσα, σημερινή αίθουσα «Χρήστου Τσούντα» (αίθουσα Α΄), υπό τη διεύθυνση του τότε καθηγητή Γ. Δεσπίνη.

Το 1990/91 διαμορφώθηκε ο μεγαλύτερος από τους δύο χώρους, σημερινή αίθουσα «Κωνσταντίνου Ρωμαίου» (αίθουσα Β΄), που περιλαμβάνει και μικρό αμφιθέατρο για διαλέξεις, υπό την εποπτεία της τότε διευθύντριας Θ. Στεφανίδου-Τιβερίου, όμοτιμης σήμερα καθηγήτριας κλασικής αρχαιολογίας. Με την εκ βάθρων ανασυγκρότηση της μεγάλης αυτής αίθουσας, το Μουσείο απέκτησε τη δυνατότητα σημαντικής αύξησης των συλλογών του. Εκτός από μεμονωμένα εκμαγεία και μικρές συλλογές έργων μικροτεχνίας, μπορούσε πλέον να υποδεχτεί και νέα μεγάλα σύνολα. Έτσι, μέσω δωρεών αποκτήθηκαν εκτός των άλλων και εκτέθηκαν στην αίθουσα Β΄ ήδη από τη στιγμή των εγκαινίων της, τα εκμαγεία από ορισμένες ανάγλυφες πλάκες του τόξου του Γαλερίου.

Το δεύτερο μεγάλο σύνολο που αποκτήθηκε το 1995, ως δωρεά της τότε Ζ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, είναι τα γλυπτά των δύο αετωμάτων του ναού του Διός στην Ολυμπία και η Νίκη του Παιωνίου. Πρόκειται για εκμαγεία που κατασκευάστηκαν από τον αείμνηστο Στ. Τριάντη στη δεκαετία του 1980 για να αντικαταστήσουν προσωρινά στο παλαιό Μουσείο της Ολυμπίας τα πρωτότυπα, που είχαν αποσυρθεί προκειμένου να συμπληρωθούν με νέα θραύσματα, να συντηρηθούν και να εκτεθούν στο νέο Μουσείο.

Το Μουσείο, ως ζωντανός εκπαιδευτικός και ερευνητικός οργανισμός, εξακολουθεί να διαμορφώνεται και εμπλουτίζεται διαρκώς με καινούργια εκμαγεία και εποπτικά μέσα, απαραίτητα για την πληρέστερη εκπαίδευση των φοιτητών.

Λεπτομέρειες και νέα για το Μουσείο Εκμαγείων του ΑΠΘ μπορείτε να δείτε αναλυτικά στον συνημμένο σύνδεσμο του ιστοτόπου του  Μουσείου.