Ο Δήμος Κασσάνδρας είναι δήμος της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας που συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης την 1η Ιανουαρίου του 2011. Προέκυψε από την συνένωση των Καποδιστριακών Δήμων Κασσάνδρας και Παλλήνης. Η έκταση του νέου δήμου είναι 333,68 τ.χλμ. και ο μόνιμος πληθυσμός του ανέρχεται σε 16.861 κατοίκους, σύμφωνα με την Απογραφή του 2021. Ως έδρα του δήμου ορίστηκε η Κασσάνδρεια.
Ο δήμος καλύπτει γεωγραφικά σχεδόν ολόκληρη την χερσόνησο της Κασσάνδρας της Χαλκιδικής, εκτός από τα βόρεια, τα οποία είναι μέρος του Δήμου Νέας Προποντίδας.
Δήμαρχοι Κασσανδρείας
1975-1982 Ιωάννης Σμυρλής
1983-1986 Βασίλειος Βαρδαρινός
1987-1994 Χρήστος Σχοινάς
1995-2002 Κωνσταντίνος Παπαγιάννης
2003-2006 Ιωάννης Αντωνής
2007-2010 Αριστείδης Κανέλης
2011-2014 Βασίλης Παπαγιάννης (1945-2016) Βουλευτής και υφυπουργός
2014-2019 Βασίλειος Κυρίτσης
2019-Σήμερα Αναστασία Χαλκιά-Δημητροπούλου
Εκλεγείσα το 2019, με ποσοστό 53,11%. Επανεξελέγη το 2023, με ποσοστό 50,28%.
Εμβαδόν: 333,7 km²
Έδρα: Κασσάνδρεια
Έκταση: 333,68 km2
Νομός: Χαλκιδικής
Πληθυσμός: 16.861 (απογραφή 2021)
Χρήσιμα τηλέφωνα
Δημογραφικά Στοιχεία
Μνημεία - Αξιοθέατα
Αγίασμα Αγ. Παύλου στη Νέα Φώκαια
Σύμφωνα με την ιστορία, στο σημείο αυτό κατέφυγε ο Απόστολος Παύλος, προκειμένου να διασωθεί από τους διώκτες του. Πρόκειται για έναν υπόγειο, λαξευτό σε βράχο διάδρομο, μήκους 20μ. που καταλήγει σε ορθογώνιο θάλαμο. Πιθανόν πρόκειται για ταφικό έργο που μετασκευάστηκε σε ναό στα Βυζαντινά χρόνια. Στο εσωτερικό του σχηματίζονται δωμάτια, και στο τέλος του υπόγειου διαδρόμου βρίσκεται το Αγίασμα. Στα δεξιά του Αγιάσματος υπάρχει μια σκοτεινή ορθογώνια αίθουσα, το μοναδικό σημείο όπου ο επισκέπτης μπορεί να σταθεί όρθιος.
Αρχαία Μένδη
Η αρχαία Μένδη, η οποία γνώρισε μεγάλη οικονομική άνθηση εξαιτίας των εξαγωγών του περίφημου Μενδαίου οίνου, ήταν μια από τις αποικίες, τις οποίες ίδρυσε η Ερέτρια στη χερσόνησο της Παλλήνης τον 8ο αι. π.Χ.
Ο κυρίως αρχαιολογικός χώρος, εκτάσης 1200 x 600 μ., εντοπίζεται στο επίπεδο πλάτωμα και τις πλαγιές ενός πευκόφυτου λόφου ο οποίος καταλήγει ομαλά προς την θάλασσα.
Στην ακρόπολη ή Βίγλα, η οποία εκτείνεται στο ψηλότερο, νοτιοανατολικό σημείο του λόφου, αποκαλύφθηκαν υπόγειοι αποθηκευτικοί χώροι με κεραμική (συστάδες από λάκκους-αποθέτες) από τον 12ο έως τον 7ο αι. π.Χ.
Στο πλάτωμα, γνωστό και ως Ξέφωτο, δοκιμαστική τομή αποκάλυψε τμήμα τείχους της κλασικής πόλης.
Στο “Προάστειο”, το οποίο αναφέρεται από τον Θουκυδίδη και το οποίο καταλαμβάνει την παραθαλάσσια εκτός τειχών περιοχή της αρχαίας πόλης, ερευνήθηκαν διαδοχικές φάσεις κατοίκησης από τον 9ο έως τον 4ο αι. π.Χ.
Στο παράλιο νεκροταφείο, που εντοπίστηκε στην παραλία του ξενοδοχείου Μένδη, ερευνήθηκαν 241 συνολικά ταφές, κυρίως βρεφών και μικρών παιδιών, μέσα σε μεγάλα αγγεία, που χρονολογούντα από τα τέλη του 8ου έως τις αρχές του 6ου αι. π.Χ. Τα αγγεία ήταν κυρίως γραπτά, με φυτική και γεωμετρική διακόσμηση, ή και εγχάρακτα, και αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα του κεραμεικού ρυθμού της Χαλκιδικής.
Άφυτος
Το γραφικό χωριό της Αφύτου, με τα πλακόστρωτα στενά και τα πετρόκτιστα σπίτια του, αποτελεί έναν από τους πιο αξιόλογους παραδοσιακούς οικισμούς της Χαλκιδικής. Κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια, και χάρη στη φυσική οχυρή θέση του και τα άφθονα νερά του κατάφερε να μη σβήσει ποτέ ως οικισμός. Καταστράφηκε από το Φίλιππο το 348 π.Χ. αλλά σύντομα επανοικίστηκε. Στα Ρωμαϊκά χρόνια και στη συνέχεια άκμαζε ιδιαίτερα. Το 1821 καταστράφηκε από τους Τούρκους και άρχισε να ξανακτίζεται μετά το 1827. Σημαντικά κτίσματα από πωρόλιθο της περιοχής είναι ο ναός του Αγ. Δημητρίου (1858) στο κέντρο του χωριού και οι οικίες Γαλάνη, Κατσάνη, Παπαβασιλείου. Το αρχαίο λατομείο του Μουδουνού βρίσκεται στα ανατολικά όρια του οικισμού, όπου διακρίνονται οι τομές στους βράχους για την εξαγωγή μεγάλων ορθογώνιων όγκων.
Κασσανδρεία ή Βάλτα
Η σημερινή πρωτεύουσα του Δήμου, υπήρξε ήδη από τον 16ο αιώνα σπουδαίο εμπορικό κέντρο με έδρα υποπροξενείων Γαλλίας και Ολλανδίας και έδρα Μητρόπολης. Μετά την καταστροφή του 1821 και όταν επαναπατρίστηκαν οι κάτοικοι αναπτύχθηκε ως κέντρο που συγκέντρωσε κατοίκους και από άλλους γειτονικούς κατεστραμμένους οικισμούς. Περιδιαβαίνοντας τα γραφικά στενά δρομάκια του χωριού, ο επισκέπτης θα αντικρύσει αξιόλογα δείγματα κατοικιών λαϊκής αρχιτεκτονικής του 19ου αι., το κτήριο του Δημαρχείο που χτίστηκε το 1926, όπου στεγαζόταν το Δημοτικό σχολείο και Γυμνάσιο της περιοχής, το Ναό της Γέννησης της Θεοτόκου (1859) με το γλυπτό υπέρθυρο παλαιοχριστιανικό τόξο στη δυτική είσοδό του (πιθανόν από το τέμπλο του Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης) καθώς και τον Αγ. Αθανάσιο (1850). Στα βορειοδυτικά του οικισμού, υπάρχει ένας ανεμόμυλος του 19ου αιώνα, με διατηρημένο τον ξύλινο μηχανισμό του.
Ναός του Ποσειδώνα
Ο ναός, που αποτελεί το αρχαιότερο ιερό του Ποσειδώνα, βρίσκεται στο Ποσείδι, στην περιοχή που κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν αρχαία Μένδη.
Ο ναός λειτουργούσε για περισσότερα από 1000 χρόνια, και υπάρχουν αναφορές σε αυτόν ακόμα από τον Θουκυδίδη και σε αγιορείτικα έγγραφα του 14ου αιώνα. Πιθανότατα κτίστηκε από τους Ερετριείς, οι οποίοι αποίκησαν τη Μένδη και είχαν προστάτη τους τον Ποσειδώνα.
Οι ανασκαφές έφεραν στο φως τέσσερα μεγάλα κτίρια: τον κυρίως ναό, δύο κτίρια εκατέρωθεν του ναού και ένα αψιδωτό κτίσμα στο ανατολικό μέρος αυτού. Το τελευταίο, που είναι και το αρχαιότερο, χρονολογείται από την πρωτογεωμετρική περίοδο (11ος-10ος αι. π.Χ.).
Το δάπεδό του είναι πήλινο και οι τοίχοι είναι από μεγάλες κροκάλες.
Τα υπόλοιπα κτίσματα χρονολογούνται από τον 7ο-6ο π.Χ. αι., ενώ ο κυρίως ναός από τον 5ο π.Χ. αι.
Όλα τα κτίρια είχαν λατρευτικό χαρακτήρα και παντού υπάρχουν βωμοί για θυσίες και χώροι για ιερές τελετές. Το 1864 χτίστηκε στην άκρη του ακρωτηρίου και ένα φάρος που διασώζεται μέχρι και σήμερα.
Οικία Γιαννακούλα
«έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο» (κήρυξη : ΦΕΚ 142, Β’/12.3.1991)
Παλαιοχριστιανική Βασιλική Σωλήνα
Λίγα χιλιόμετρα έξω από την Καλλιθέα, στη θέση Σωλήνα υπάρχει η παλαιοχριστιανική εκκλησία του Σωλήνα που χρονολογείται τον 5ο αιώνα μ.χ., περίοδο που ανθεί η χριστιανική τέχνη στη Χαλκιδική, ωστόσο φαίνεται να εξαρτάται από τα καλλιτεχνικά εργαστήρια της Θεσσαλονίκης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το κεντρικό θέμα των ψηφιδωτών, ζεύγος ελαφιών μέσα σε παραδείσιο τοπίο, συναντάται τόσο στη Βασιλική του Σωλήνα όσο και στη Βασιλική του Σοφρωνίου στην απέναντι χερσόνησο της Σιθωνίας, στη Νικήτη. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως και το σταυρόσχημο βαπτιστήριο, που είναι προσκολλημένο στο νάρθηκα του ναού, καθώς και τάφους με πήλινα αγγεία.
Το μεσαίο κλίτος καταλαμβάνεται από ένα προγενέστερο κτίριο του 13ου αιώνα, που φαίνεται να ήταν πύργος.
Πύργος Ν. Φώκαιας ή Αγ. Παύλου
Σήμα κατατεθέν του χωριού, ο βυζαντινός αυτός Πύργος δεσπόζει επιβλητικός στο λόφο που βρίσκεται δεξιά του λιμανιού της Νέας Φώκαιας. Είναι πέτρινος, με ύψος 28μ. και είναι ο μοναδικός που σώζεται μέχρι τις επάλξεις του.
Πιθανολογείται ότι κτίστηκε το 1407 σε θέση προϊστορικής εγκατάστασης, για την προστασία του μετοχίου της Μονής Αγ. Παύλου.
Το 1821 πυρπολήθηκε και το 1976 ανακατασκευάστηκε η στέγη του.
Γύρω από τον πύργο σώζονται ερειπωμένα τμήματα της ανατολικής και νότιας πτέρυγας του μετοχίου και ναΐσκος του 1868. Στον Πύργο, το 1821, είχε εγκατεστημένο το στρατηγείο του ο αρχηγός της επανάστασης στη Χαλκιδική Εμμανουήλ Παπάς.
Πύργος Σάνης
Ο Πύργος Σάνη ή αλλιώς Πύργος Σταυρονικήτα, βρίσκεται στο λόφο του ξενοδοχείου Sani, εκεί που πιθανότατα βρισκόταν η ακρόπολη της αρχαίας Σάνης, της πόλης που είχαν κτίσει άποικοι από την Ερέτρια και ήταν μέχρι τα χρόνια των Ρωμαίων μια από τις ακμαιότερες πόλεις της Χαλκιδικής.
Η ευρεία περιοχή μνημονεύεται με το τοπωνύμιο “Πύργος” από το 1346.
Η περιοχή υπήρξε μετόχι της μονής Σταυρονικήτα.
Ο Πύργος χτίστηκε το 1543 για την προστασία του μετοχίου, έχει ύψος 8μ και σώζεται μέχρι σήμερα σε πολύ καλή κατάσταση.
Ρωμαϊκή Αγροικία: Στην παραλία της Μεγάλης Κύψας, ανακαλύφθηκε το 1972 κοντά στη θάλασσα αγροικία των Ρωμαϊκών χρόνων με ψηφιδωτά δάπεδα και πολλά μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη. Στο σημείο δημιουργήθηκε αργότερα παλαιοχριστιανικός ναός, που σύμφωνα με τους αρχαιολόγους είχε εντυπωσιακές ομοιότητες με την αρχιτεκτονική των κτηρίων της ρωμαϊκής εποχής.
Ρωμαϊκή Αγροικία
Στην παραλία της Μεγάλης Κύψας, ανακαλύφθηκε το 1972 κοντά στη θάλασσα αγροικία των Ρωμαϊκών χρόνων με ψηφιδωτά δάπεδα και πολλά μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη. Στο σημείο δημιουργήθηκε αργότερα παλαιοχριστιανικός ναός, που σύμφωνα με τους αρχαιολόγους είχε εντυπωσιακές ομοιότητες με την αρχιτεκτονική των κτηρίων της ρωμαϊκής εποχής.
Η συγκεκριμένη αγροικία ήταν μια αυτοτελής γεωργική οικονομική μονάδα της ύστερης Ρωμαιοκρατίας, που περιελάμβανε επτά κτίσματα, μεταξύ των οποίων αποθήκες, εργαστήρια, την κατοικία του ιδιοκτήτη και των εργατών.
Φούρκα
Παλιός οικισμός με ενδιαφέρουσα λαϊκή αρχιτεκτονική (19ος αι.) Εκεί βρίσκεται ο Ενοριακός ναός του 1830 – κοιμητηριακός ναός με τοιχογραφίες του 16ου αι. και εντοιχισμένα παλαιοχριστιανικά γλυπτά, το ξωκλήσι Παναγία του Μελέτη – σταυροειδής τρουλαίος ναός λαϊκών τεχνιτών – και το ξωκλήσι Παναγία Μαυρούτσα, με λείψανα τοιχογραφιών του 16ου ή 17ου αι.
There are no reviews yet.